Kantyczki, czyli wyjątkowe pamiątki rodzinne. Co w nich jest?

Kantyczki albo kancjonaliki, to książeczki, zawierające zbiór pieśni polskich nabożnych, zwłaszcza pastorałek i kolęd. Do dziś można je zobaczyć w niektórych domach, przechowywane jako cenne pamiątki rodzinne. Jedną z nich ma Piotr Kołodziejski, pracownik Muzeum im. Orła Białego w Skarżysku.

To gruba książeczka zawierająca teksty pieśni religijnych na cały okres roku liturgicznego, ale szczególnie popularne były jako śpiewniki kolędowe.

- Książeczka Marianny Kołodziejskiej została wydana w 1874 roku. Jest już mocno zniszczona, nie ma okładki i grzbietu, ale to świadczy o tym, jak często babcia z niej korzystała. Odziedziczyła je zresztą po swojej mamie. Babcia śpiewała nam wiele kolęd, których w żadnym innym miejscu nie słyszałem - wspomina Piotr Kołodziejski.

25.12.2020 Skarżysko. Kantyczka przechowywana w rodzinie Piotra KołodziejskiegoFot. Anna Głąb / Radio Kielce

Przykładem ludowego charakteru pieśni zawartych w kantyczkach jest kolęda „Dnia jednego o północy”. Piotr Kołodziejski zaznacza, że bliżej jej do pastorałki.

- Opowiada o nawiedzeniu stajenki przez pasterzy. Dla nas to źródło wiedzy praktycznej możemy się dowiedzieć, co pasterze przynieśli, jakich zwrotów używali. Znamy ich imiona, bo pokłon Jezusowi składają Kuba, Maćko i Kaźmierz, tuż po przebudzeniu mówią pacierz. W darze składają gołąbki, ale Maćko z grubym brzuchem nie mieści się w stajni - dodaje.

25.12.2020 Skarżysko. Kantyczka przechowywana w rodzinie Piotra KołodziejskiegoFot. Anna Głąb / Radio Kielce

Większość kolęd zamieszczonych w kantyczkach ma kilka czy nawet kilkanaście zwrotek. Dziś poza zespołami ludowymi sięgają po nie nawet zespoły rozrywkowe i współcześni wykonawcy estradowi.